فصل ششم:نسبت عقل وایمان در قرآن و روایات

قرآن وروایات شک وپرسشگری راویژگی طبیعی موجود متفکردانسته است واورادریافتن پاسخی که ازدرون اوبجوشدکمک می‏کند.هیچ‏گاه قرآن وروایات دربرابر این‏گونه پرسش‏ها نمی‏گوید طرح پرسش نارواست،راه ایمان از راه عقل جداست،و شما با اینکه نمی‏فهمید باید بپذیرید،بلکه از منظرقرآن وروایات، تفکر صحیح به ایمان می‏انجامد.از نظر این دو منبع،اهل انکار وشک یا اساسا تفکر نمی‏کنند،یا تفکرآنها در مسیر نادرستی قرار گرفته،و یا تحت تأثیر هواهای نفسانی و امیال و منافع زودگذر مادی از دین گریزانند    .

اینگونه مطالب در جای جای قرآن وکلام نبوی وائمه اطهار به وفور یافت می شودماننداین نمونه که قرآن خطاب به مشرکان می فرماید:شماکه غیراز الله رارب خود قرارداده ایدبراین کار برهان بیاورید(أَمِ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ آلِهَةً قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَکُمْ) ودرسوره احقاف تبیین میکندکه مراداز برهان چیست(قُلْ أَرَأَیْتُم مَّا تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ أَرُونِی مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْکٌ فِی السَّمَاوَاتِ...)(4)شماکه غیرخدارامیرستید بایداقامه برهان کنیدیا بادلیل عقلی یانقلی درادامه آیه بیان شده است(...اِئْتُونِی بِکِتَابٍ مِّن قَبْلِ هَذَا أَوْ أَثَارَةٍ مِّنْ عِلْمٍ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ)(5) اشاره به دلیل نقلی است یعنی درکتابهای پیشین الهی نظیر تورات وانجیل وصحف ابراهیم شاهدی نقلی برخالق بودن نتها ویا شریک خالق بودن آنها باشد یا آنکه نشانه علمی(دلیل عقلی)بر این مدعا بیاورید.پس این آیه دلیل عقلی را در کنار دلیل نقلی حجت قرار داده است.و رسول الله(ص)می فرماید:همانا تمام خیرها وخوبی ها به وسیله عقل حاصل می شود وکسی که عقل ندارد دین ندارد.لذا بینش اسلامی،پیامبران وادیان الهی نه برای مبارزه ونفی عقل،بلکه برای شکوفایی ورشد عقل آمده‏اند.