اثرات منفى ترک ساده زیستى در جامعه
همیشه پس از هرانقلابى و دگرگونى در وضعیت اجتماعى و سیاسى و اقتصادى مردم ثروتهایى جابجا مى شود واموالى از حکومتگران گذشته به دست انقلابیون مى افتد.
این خطر همیشه زمامداران و رهبران جدید را تهدید مى کند که مبادا چشم طمع به آن اموال دوزند و به مصرف عمومى نرسانند و تبدیل به اموال شخصى کنند.
از طرفى دیگر براى رهبران جدید شرایط آسایش و راحتى بیشتر فراهم مى شود وامکانات جدید دراختیار آنان قرار مى گیرد در اینصورت زمینه گرایش به تجمل پرستى و کنار گذاشتن روحیه انقلابى و سجایاى شجاعت وایثار و فداکارى فراهم شده است . در چنین شرایطى خطر انحطاط هرج و مرج و شورش بر سر فرمانروایان وجود دارد. براى نمونه این حادثه در آغازاسلام و پس از فوت پیامبر به وجود آمد زیرا فتوحات بزرگى نصیب مسلمانان گشت .
این فتوحات مال و ثروت فراوانى را به جهان اسلام سرازیر کرد ثروتى که به جاى اینکه به مصارف عمومى برسد و عادلانه در میان مسلمانان تقسیم شود غالبا دراختیارافراد و شخصیتها قرار گرفت مخصوصا در زمان عثمان .این جریان فوق العاده قوت گرفت .افرادى که تا چند سال پیش فاقد هرگونه ثروت و سرمایه اى بودند داراى ثروت بى حساب شدند در کناراین افراد عده اى دست بگریبان گرسنه و بى مسکن نظاره گر چنین وضعى بودند.
امیرالمومنین[ ع] درباره چنین شرایطى پس از به خلافت رسیدن خود مى فرماید:
( 12 )
کافر نعمت یا ممسکى که امساک حق خدا را وسیله ثروت اندوزى قرار داده است و یا سرکشى که گوشش به اندرز بدهکار نیست
در چنین شرایطى اولین خطر سکر نعمت است که انسانها رااز خدا و تعالیمش فراموشى مى دهد و آنان را به دنیا و زراندوزى ها و زندگى در خانه هاى اشرافى و غذاها و لباس هاى فاخر مشغول مى سازد.امیرمومنان در کلمات خود نکته اى را یادآورى مى کند و آن[ سکر نعمت] یعنى مستى ناشى از رفاه است که به دنبال آن بلاى انتقام را در پى دارد:
ثم انکم معشرالعرب اغراض بلایا قداتربت فاتقوا سکرات النعمه و احذروا بوائق النقمه
شما مردم عرب هدف مصائبى هستید که نزدیک است . همانااز مستى ها نعمت بترسید واز بلاى انتقام بهراسید.
در چنین صورتى است که عواقب شومى را در بر خواهد داشت از طرفى عده اى در نهایت عیاشى و زراندوزى بسر مى برند و مست دنیا شده اند و در طرف دیگر محرومان و گرسنگان چشم به آنان دوخته اند و آنان را نظاره مى کنند.
على[ ع] در چنین شرایطى براى مسلمان آینده وخیمى را پیشگویى مى کند:
ذاک حیث تسکرون من غیر شراب بل من النعمه والنعیم در هنگامى است که شما مست مى گردید اما نه از باده بلکه از نعمت و رفاه .
آرى دنیا زدگى و رفاه زدگى این خطر بزرگ آرمانهاى اسلامى را تهدید مى کند مردم بیکدیگر و به مسئولین خود بى اعتماد مى شوند ایثار و فداکارى و جانبازى از مردم رخت مى بندد مبارزه و مقاومت در برابر دشمنان داخلى و خارجى ممکن نخواهد بود شور و هیجان مردم فروکش خواهد کرد.
نتیجه گیرى
ساده زیستى در حوزه هاى قدیم به عنوان یک فرهنگ پذیرفته شده بود و همین حالت عامل ابتکارها و خلاقیت هاى علمى گشته بود. بنابراین ما اگر بخواهیم حوزه ها در رشد و شکوفائى و تکامل فرهنگ اسلامى قرار بگیرند بایداز راه و روش پیامبران وائمه اطهار و
|
( 13 )
زندگى عملى عالمان بزرگ دور نشویم والا آینده تاریک را در پیش خواهیم داشت و خطر دنیا طلبى ریاست خواهى حرص به مال دنیا جامعه ما را تهدید مى کند.
[ حوزه]
پاورقى1 غررالحکم بنابر نقل میزان الحکمه ج 4.255.البته در روایت در غررالحکم دیگر آمده است : اول الزهدالتزهد.
2 نهج البلاغه خطبه 160.
3 بحارالانوار چاپ اسلامیه ج 40 ص 331.
4 زندگى شیخ انصارى . تالیف مرتضى انصارى .86.
5 زى طلبگى ج اول /07
6اشارات بوعلى سینا نمط نهم به نقل از سیرى در نهج البلاغه .155.
7 میزان الحکمه ج 4.258 به نقل از غررالحکم .
8 میزان الحکمه ج 4.259 نقل از بحارالانوار ج 78.80.
9 میزان الحکمه ج 4.263 به نقل از بحارالانوار 73.49.
10 بحارالانوار ج 40.334.
11 نهج البلاغه کلمات قصار حکمت 133.
12 میزان الحکمه ج 4.264 به نقل از بحارالانوارج 78.240.
13 نهج البلاغه خطبه 207.
14 نهج البلاغه نامه 45.
ج 40 چاپ اسلامیه حدیث 17.336.
15 بحارالانوار
16الحیاه ج 2.51 به نقل از بحارالانوار ج 39.306.
17 تاریخ روابطایران و عراق مرتضى مدرسى . 200.
18 قصص العلماء میرزا محمد تنکابنى . 201 سیرى در نهج البلاغه
.147.
19 بحارالانوار ج 69.388 به نقل ازالحیاه ج 2.51.
20 نهج البلاغه خطبه 127 به نقل و ترجمه از سیرى در نهج البلاغه .166.
21 نهج البلاغه خطبه 149 به نقل از مدرک سابق .
22 مدرک سابق . |