حضور بی جهت زنان در معرض نامحرمان
سؤال: حضور زنان در کوچه و بازار بدون وجود ضرورت و سر و کار داشتن بیش از حد با نامحرمان چگونه است؟
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
مناسب نیست، بلکه در بعضی موارد جایز نیست.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
خلاف سنن اسلامی و التزام به عفت و پرهیز از اختلاط با بیگانه است.
حضرت آیه الله تبریزی:
مقتضای عفت آن است که از صحبت با نامحرم در غیر موارد حاجت پرهیز نماید و نیز در کوچه و بازار در صورتی که در معرض نگاه نامحرم باشد به غیر از مقدار حاجت و ضرورت مکث ننماید.
حضرت آیه الله بهجت:
جواز و عدم جواز دائر مدار اشتمال بر حرام و عدم آن است.
حضرت آیه الله سیستانی:
اگر با رعایت احکام شرعی باشد اشکال ندارد اگرچه بهتر ترک است.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
در برخورد و گفتگو با نامحرمان به گفتگوهای عادی اکتفا کنند.
چگونگی برخورد زنان با نامحرمان
سؤال: 1) برخورد زن همراه با چهره ی خندان و متبسّم با مردان نامحرم هنگام خرید از مغازه ها و سایر برخوردها چه صورت دارد؟
2) خندیدن با صدای بلند در خیابان توسط زنان و دختران و یا انجام برخی حرکات دیگر که موجب جلب توجه نامحرمان می شود چگونه است؟[2]
حضرت آیه الله خامنه ای:
1) صحبت کردن و خندیدن با نامحرم اگر موجب مفسده باشد جایز نیست.
2) از هر کاری که موجب جلب توجه نامحرم می شود باید پرهیز نمود.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
1) و 2) بطور کلی دختران و زنان باید در مقابل نامحرم به نحوی لباس بپوشند و راه بروند و صحبت کنند که موجب توجه و نگاه سوء و تهییج مردان نشوند و اگر کردند گناه بزرگ است.
حضرت آیه الله بهجت:
1) هر کاری که معرضیت ریبه و یا فتنه در آن است جایز نیست.
2) جایز نیست.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
1) اشکال دارد و هنگام ضرورت نباید از مکالمات عادی تجاوز کنند.
2) بهتر است زنان و دختران مسلمان از این گونه کارها بپرهیزند و اگر منشأ فسادی شود جایز نیست.
حضرت آیه الله تبریزی:
1) اگر از روی التفات کاری را که موجب جلب نظر اجانب شود انجام دهند اشکال دارد.
2) زن عفیف این کار را نمی کند بلکه اگر معرض تهییج شهوت برای یکی از طرفین باشد حرام است.
رفت و آمد و معاشرت با خانواده های لاابالی
سـؤال: معـاشرت و رفت و آمد خـانوادگی با خـانواده های لاابالی، معتاد و غیر مقید به محـرم و نامحـرم با تـوجه به اثرات منفی آن بر روی فرزندان چه صورت دارد؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
رفت و آمد خانوادگی با افراد مذکور اگر مستلزم حرام یا همراه با خطر معتاد شدن فرزندان باشد جایز نیست.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
اگر مفسده داشته باشد جایز نیست.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
معاشرت با آنها آثار منفی دارد و چه بسا علاوه بر تأثیر اخلاق و رفتار آنها در بچه ها در بزرگترها هم مؤثر باشد ولی برای کسی که نهی از منکر بتواند انجام دهد و آنها را راهنمایی نماید اشکال ندارد بلکه مستحسن است.
حضرت آیه الله تبریزی:
مخالطه زن و مرد نامحرم و پسر و دختر بالغ نامحرم جایز نیست و معرض نشر فساد است و شارع حرام کرده است.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
در فرض سؤال جایز نیست.
حضرت آیه الله بهجت:
اگر مؤثر در آنها نیستید بلکه متأثر از آنها می شوید نباید با آنها معاشرت و رفت و آمد کنید.
حضرت آیه الله سیستانی:
بهتر است ترک شود مگر اینکه امید به تأثیر در آنها و هدایت آنها باشد.
فال گیری
سؤال: زنان یا مردانی در کنار خیابان ها و پیاده روها نشسته و برای مردم فال می گیرند و از گذشته و آینده خبر می دهند، آیا کار آنها مشروعیت دارد؟ و پول دادن به آنها جایز است؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
کهانت حرام است.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
کار آنها اشکال دارد و نباید پولی به آنها داد.
حضرت آیه الله بهجت:
مشروعیت ندارد.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
عمل مذکور جایز نیست و پول دادن در مقابل آن تضییع مال و گرفتن پول هم اکل مال به باطل و حرام است.
حضرت آیه الله تبریزی: فال اعتبار ندارد و اگر مشتمل بر کذب باشد حرام است و نمی شود به عنوان اجرت به آنها پول داد
پرسش مهم در این رابطه این است که: آیا برقراری روابط عاطفی و احساسی بین دو جنس مخالف- دختر و پسر- مفید است یا مضرّ؟ و به طور کلی دیدگاه قرآن کریم و عقل و منطق در این باره چیست؟
در فرهنگ دینی این گونه روابط عاطفی و عاشقانه تنها در چهارچوب «ازدواج» تعـریف شده است؛ لـذا فـراتر از قلمـرو ازدواج، برقـراری این روابط دارای آسیب ها و آفت های گـوناگونی است که در ذیل به آن اشاره می شود:
1- این گونه روابط عاطفی یک حالت پیش رونده دارد، به گونه ای که اگر شروع شد قابل کنترل نیست. این دوستی ها با یک نگاه آغاز می شود و نگاه تبدیل به لبخند، لبخند تبدیل به سخن و گفتگو و گفتگو منجر به قرار و مدار و آن نیز به ملاقات حضوری صمیمانه و این گونه ملاقات ها به تماس بدنی و... کشیده خواهد شد. لذا قرآن کریم می فرماید: «وَلا تَقربوا الفواحش»،نزدیک فحشاء و گناه نشوید، زیرا نزدیک شدن همان و افتادن در دام شیطان هم همان.
2- در این گـونه روابط و دوستی های عاطفی اولین نقطه و مرکزی که آسیب می بیند دستگاه شناختی و تصمیم گیری انسان یعنی «عقل» و «اراده» است. اساساً عقلانیت و احساسات با یکدیگر ناسازگارند. چشم عقل در فضـای مِـه آلـود احسـاسـات نمی تـوانـد واقعیت هـا را ببیند؛ لـذا علی (ع) می فرماید: «دوست داشتن چیزی انسان را کور و کر می کند.»
حـال اگـر انسـان برای ازدواج این روابط عـاطفی را برقرار کند، به دلیل اینکه در فضـای عـاطفی و احسـاسی به این موضـوع نگاه می کند، نمی تواند نگاهی واقع بینانه و شناخت عمیق و صحیحی از طرف مقابل داشته باشد؛ لذا تجربه نشان داده این گونه دوستی ها اکثراً به ازدواج ختم نمی شود و آنهایی هم که به ازدواج منجر شده، غالباً پس از مدتی به طلاق کشیده شده است.
3- این گونه روابط معمولاً موجب دلبستگی و دل دادگی شدید خواهد شد، که این دل بستگی ها، موجب از بین رفتن تمرکز فکر و نیروهای ذهنی و ارادی است. از بین رفتن تمرکز باعث افت تحصیلی شدید خواهد شد و انسان را از فتح قله های دانش و نوآوری و خلاقیت باز خواهد داشت.
همچنین این دلدادگی ها باعث تضییع عمر گرانقدر که تنها سرمایه اصلی سعادت دنیا و آخرت ماست، می شود. باید دانست روزی این روابط عاطفی به سردی و افول خواهد انجامید و وصال به فراق تبدیل خواهد شد، لذا دوام و پایداری نخواهد داشت و شایسته نیست انسان به امر گذرا و بی ثبات دل ببندد.
عشق هایی کز پی رنگی بود عشق نبود عاقبت ننگی بود
4- از دیگر آفت های این گونه روابط، احساس گناه و عذاب وجدان است که مانند خوره ای روح و روان انسان را فرسوده و متلاشی می کند.
5- اضطراب و تشویش خاطر، ترس و دلهره از دیگر آفت های این روابط است. اینکه انسان همواره ترس از آگاهی دیگران، روابط او با جنس مخالف را دارد و نیز ترس از رفتن آبرو و جایگاه اجتماعی انسان، موجب اضطراب و نگرانی او خواهد بود.
6- ضعف و سستی اراده، این گونه روابط پس از مدتی اراده و قدرت تصمیم گیـری و انجـام کـارهای بـزرگ و سرنـوشت ساز را از انسان سلب می کند.
7- غفلت از خداوند، از خود و از اهداف و برنامه های آینده و زندگی، از جمله دیگر آفت های این گونه روابط است. مهر و محبت خداوند و دوستان خدا تنها در دلی قرار می گیرد که جای اغیار و نامحرمان نشده باشد.
ای دلِ صد دِله دل یک دِله کن
مهر دگران را ز دلِ خود یله کن
یکبار بیا بر در ما از اخلاص
آنگاه اگر جواب نشنیدی گِله کن
8- در قـرآن کـریـم از ایـن گـونـه دوستی هـا نهـی شده است. قـرآن کـریم می فرماید: «وَلا متّخذات أخدان» و «وَلا متّخذی أخدان»، با کسانی ازدواج کنید که دوست پسر یا دوست دختر ندارند.
بهترین عمل برای انتظار فرج
سؤال: به نظر حضرتعالی بهترین عمل جهت تعجیل در فرج امام زمان (عج) چیست؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
عمل بـه دستـورات اسلام و دعـوت دیگـران بـه آن و دعا برای تعجیل در فرج آن حضرت.
حضرت آیه الله تبریزی:
اتیان به واجبات و ترک محرمات و دعا برای فرج آن حضرت نمودن.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
یکی از دستورات دعا جهت تعجیل فرج آن بزرگوار است.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
اصلاح خود و خانواده و جامعه بهترین کار برای تعجیل در فرج است.
امر به معروف و نهی از منکر
سؤال: آیا امر به معروف و نهی از منکر وظیفه حکومت است یا آحاد مردم؟ و توصیه ی حضرتعالی در این زمینه چیست؟
حضرت آیه الله تبریزی:
امر به معروف و نهی از منکر بر هر مکلفی که واجد الشرایط امر به معروف و نهی از منکر باشد واجب کفایی است.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
امر به معروف و نهی از منکر بر آحاد مردم در صورت اجتماع شرایط آن، واجب است ولی باید مراتب آن رعایت شود. مثلاً در موردی که اگر با لحن ملایم امر و نهی شود مؤثر باشد برخورد با خشونت جایز نیست و اگر برخورد با خشونت مؤثر باشد زدن جایز نیست و باید توجه داشت و در بعضی مراتب آن مانند مجروح نمودن محتاج به اجازه مجتهد است در این مورد به رساله ی راه اصلاح یا امر به معروف و نهی از منکر نوشته ی حقیر مراجعه نمایید.
حضرت آیه الله بهجت:
با مراعات شرایط آن بر همه واجب است.
حضرت آیه الله سیستانی:
وظیفه همه مسلمانان است که در موارد تحقق شرایط باید به آن بپردازند و در روایت است که ترک آن مستوجب تسلط ظالمان بر جامعه است.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
امر به معروف و نهی از منکر زبانی بر عهده همه مردم است اما اگر مستلزم عمل و برخورد فیزیکی باشد باید طبق نظر مسئولین ذیربط باشد.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
امر به معروف و نهی از منکر سه مرحله دارد: اول و دوم مرحله ی قلب و زبان است؛ یعنی متنفّر بودن از گناه و علاقه مند بودن به اطاعت و افراد خطاکار را با زبان به ترک خطایشان دعوت نمودن. این دو مرحله وظیفه ی همه ی آحاد مردم است که از طریق صحیح به نصیحت افراد خطاکار بپردازند. مرحله ی سوم جنبه های عملی است مانند برچیدن مراکز فساد و دستگیر کردن افراد تبهکار و مانند آن. اینها وظیفه ی حکومت است نه آحاد مردم.
احضار ارواح از نظر شرعی
سؤال: احضار ارواح از نظر شرعی چه صورت دارد؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
احضار روح اگر برای غرض عقلایی بوده و همراه با امر حرام یا مستلزم آن نباشد اشکال ندارد.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
جایز نیست.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
احضار ارواح جایز نیست.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
اگر منجر به سحر و جادو یا اذیت و آزار ارواح مؤمنین شود حرام است.
حضرت آیه الله سیستانی:
اگر موجب ضرر به کسی باشد که ضرر رساندن به آن حرام است، جایز نیست.
حضرت آیه الله بهجت:
اگر ایذاء روح مؤمن نباشد مثل اینکه به اختیار حاضر شود نه به اجبار و الزام و باعث ضرری هم نباشد مانعی ندارد.
حضرت آیه الله تبریزی:
احضار ارواح مؤمنین اشکال شرعی دارد و در هر حال جوابی که از شخص احضار شده می گیرند حجیت و اعتبار ندارد مگر اینکه با قرینه قطعیه همراه باشد.
لطیفه گویی از نظر شرع
سؤال: گفتن لطیفه های رایج در کشور که حالت تمسخر قشر، قوم یا مناطقی از مردم کشور را دربر می گیرد چه حکمی دارد؟ شنیدن آن چه صورت دارد؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
اگر استهزاء آنان محسوب شود جایز نیست. (مجموعه استفتائات)
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
اگر واقعاً تمسخر قومی به طور عام بوده باشد اشکال دارد.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
بهتر آن است که از این نوع مزاح ها اجتناب شود. (جامع المسائل 1/639)
حضرت آیه الله تبریزی:
مسخره کردن و اذلال مؤمن جایز نیست و اگر اینطور نباشد و متضمن کذب هم نباشد مانعی ندارد.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
اگر مشهور و معروف است به قصد لطیفه گویی باشد و توهین صدق نکند اشکال ندارد مع ذلک ترک آن اولی است.
حضرت آیه الله بهجت:
اولی تنزّه است.
حضرت آیه الله سیستانی:
اگر مستلزم هتک و توهین مؤمنین باشد، جایز نیست.
فحش دادن
سؤال: فحاشی و ناسزاگویی نسبت به یکدیگر چه صورت دارد؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
فحاشی جایز نیست.
حضرت آیه الله تبریزی:
فحاشی و سباب مؤمن حرام است.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
سخنان رکیک و فحاشی شایسته ی انسان مؤمن نیست و در بسیاری از موارد مصداق محرّمات است.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
اخلاق اسلامی باید در تمامی موارد رعایت شود.
حضرت آیه الله سیستانی:
فحاشی و ناسزاگویی اگر به مؤمن باشد، جایز نیست.
سگ بازی
سؤال: سگ بازی و آوردن آن به خانه ها و ماشین ها و خیابان ها که نوعی تقلید از بیگانگان است چه صورت دارد؟
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
ترویج این گونه فرهنگ غلط بیگانگان، جایز نیست.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
جایز نیست.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
مناسب نیست.
حضرت آیه الله تبریزی:
سگ نجس العین است و رطوبت دهان او نجس می باشد و به هر جا سرایت کند نجس می کند. مسلمان باید از نجس اجتناب کند.
بلند گذاشتن ناخن دست
سؤال: بلند گذاشتن بیش از حد ناخن های دست که علاوه بر منافات داشتن با اصول بهداشتی نوعی تقلید از بیگانگان محسوب می گردد چه صورت دارد؟
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
بعنوان تقلید از بیگانگان و تشبه به آنها جایز نیست.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
بر مؤمنین شایسته نیست که از فرهنگ بیگانگان تقلید کرده یا اصول بهداشتی را نادیده بگیرند. اگر تشبه به کفار باشد اشکال دارد.
حضرت آیه الله بهجت:
خوب نیست.
حضرت آیه الله تبریزی:
بلند گذاشتن ناخن برای مردان مکروه است و اگر زیر ناخن مقداری چرک جمع شود که مانع وصول آب شود برای وضو و غسل اشکال دارد.
زیباسازی صورت و بدن
سؤال: زیباسازی صورت و بدن مانند بینی و لب بوسیله جراحی که نوعی تصرف در خلقت الهی است چه صورت دارد؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
فی نفسه اشکال ندارد.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
مانعی ندارد اگرچه احتیاط در ترک است.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
اشکال ندارد و این گونه تصرفات شرعاً مجاز است.
حضرت آیه الله بهجت:
احتیاط واجب در ترک آن است.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
اگر غرض عقلایی در بین باشد اشکال ندارد.
حضرت آیه الله سیستانی:
اشکال ندارد.
حضرت آیه الله تبریزی:
اگر این کار با استفاده از اجزاء بدن خود بوده باشد یا عمل جراحی در باطن انجام گیرد بطوری که پوست بدن خود آن را بپوشاند مانعی ندارد در غیر اینصورت جایز نیست.
تقلب در امتحان
سؤال: اگر دانش آموز یا دانشجویی در امتحانات با تقلب نمره قبولی کسب کند و به مرحله بالاتر برود و از مزایای آن استفاده کند، حکم استفاده از این مزایا چیست؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
تقلب حرام است ولی اگر تخصص و مهارت لازم را برای کاری که برای آن استخدام شده دارد و مقررات استخدام رعایت شده، استخدام و دریافت حقوق اشکال ندارد.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
مشکل است، شرعاً نمی تواند از این مزایا استفاده کند. (جامع المسائل)
حضرت آیه الله بهجت:
باید جبران کند آن درس را.
حضرت آیه الله تبریزی:
تقلب دروغ عملی است و جایز نیست و اگر کسی این کار را کرد و متصدی کاری شد که خبرویت نمی خواهد و مانند دیگران کار کرد مانعی ندارد و در صورتی که آن کار خبرویت می خواهد و شخص مذکور خبرویت آن را ندارد، تصدی آن جایز نیست.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
تقلب در هر امری جایز نیست.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
در صورتیکه در یکی دو ماده درسی تقلب کرده باشد هرچند کار خلاف کرده ولی مدرک گرفته شده و ادامه تحصیل و استخدام با آن مدرک اشکال ندارد.
حضرت آیه الله سیستانی:
استفاده ی او اشکال ندارد گرچه عمل او جایز نیست.
بهترین توصیه به جوانان
سؤال: در حال حاضر جوانان و نوجوانان در معرض هجوم وحشیانه فرهنگی غرب قرار دارند، خواهشمندم توصیه ای را برای جوانان عزیز مرقوم فرمایید.[4]
حضرت آیه الله خامنه ای:
ترس از خدا و ترک معصیت نه تنها آخرت انسان را اصلاح می کند، بلکه برای دنیای انسان هم مفید است و در مشکلات خداوند برای شخص باتقوا راه حل مشکل را باز می کند. موفق باشید و باشیم ان شاء ا... تعالی.
حضرت آیه الله بهجت:
باید زیربنای اعتقادات و عملیات را استحکام ببخشند و در چنین وقت هیچ فرهنگی در آنها اثر ندارد و با توکل به خدا درس بخوانند و عمل نمایند.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
جوانان و نوجوانان عزیز باید هرچه بیشتر پایه های ایمان خود را تقویت کنند و از عوامل و زمینه های تحریکات جنسی اجتناب ورزند، تا در مقابله با فرهنگ فاسد غرب موفق باشند.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
به جوانان عزیز توصیه می نمایم که قدردان نعمت جوانی باشند، بهترین و لذیذترین عبادتها در ایام جوانی است. هرچه بیشتر خود را با قرآن کریم و ادعیه معتبره مأنوس سازند و از تهذیب نفس هیچگاه غافل نباشند و در کنار علم و دانش آن هم عبادتی است بزرگ، زندگی خود را معطر به خلوص و تقوی و یاد خدا بنمایند.
حضرت آیه الله سیستانی:
شیاطین در هر زمان به نحوی انسان را فریب می دهد، خداوند به انسان اخطار فرموده که شیطان دشمن دیرینه توست از القائات شیاطین جن و انس برحذر باش! امروزه همراه با پیشرفت علم و صنعت وسایل فریب شیطان بیشتر و سریعتر و مؤثرتر شده است و انسان در برابر او سلاحی ندارد جز ایمان به خدا و تقوا و پیروی از انسانهای منزّه از گناهان که خداوند آنها را امام و الگو قرار داده است.
حضرت آیه الله تبریزی:
زندگی مخصـوصاً دوران جوانی سرمایه زودگذری است که باید آن را غنیمت شمرد و استعـدادها را در جهتی کـه آینده اش را از نظر معاش و معاد تضمین می کند بکار گرفت، آمادگی برای تحصیل علم یا یادگیری صنعت در همه زمانها نیست. در دوران جوانی است که شخص باید از فرصتها استفاده کند و با تحصیل علم یا یادگیری صنعت خود را مجهّز و آماده کند و با آشنایی با معارف حقه و احکام شرعی و عمل به وظایف شرعی راه سعادت را طی کند و با پاکدامنی و تهذیب نفس که در نتیجه ی عمل به وظیفه برای او پیش آمده، آینده ی سعادت بخش خود را فراهم نماید و برای آخرت خود که منزل همیشگی و مقصد نهایی می باشد توشه مناسب تهیه نماید تا در آن زندگی به حسرت و تأسف نیفتد.
برای دفع بلاها چه باید کرد؟
سؤال: متأسفانه هر از چند گاهی جامعه دچار بلاهای نگران کننده مانند سیل، زلزله، خشکسالی و بیماری ها و مرگهای ناگهانی می گردد. برای دفع بلاها چه باید کرد؟
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
برخی از این بلاها نتیجه گناهان مردم است که برای رفع آن باید از گناهان اجتناب کرد و برخی نیز وسیله آزمایش الهی است که باید در مقابل این آزمایشات از خداوند طلب توفیق نمود.
حضرت آیه الله بهجت:
باید مردم از فساد دست بردارند و بر گذشته هم توبه کنند.
حضرت آیه الله تبریزی:
پیش آمـد بلاهای عمومی به خاطر این است که اشخاص به دین و احکام اسلام عمل نمی کنند و نسبت به حـلال و حرام شریعت بی تفاوت می شوند و کسانی که باید امر به معروف و نهی از منکـر کنند و جلو مفاسد را بگیرند وظیفه خود را انجام نمی دهند بلاهای مذکور پیش می آید و افـراد صالح و غیر صالح مبتلا می شوند و اما بلاهای شخصی که گاهاً مؤمن مبتلا می شوند ممکن است برای امتحان و ترفیع درجه مؤمن باشد و یا برای تنبیه به گناهی که انجام داده است تا برگردد و راه صلاح پیش گیرد و این عنایت الهی است.
در صورت عمل کردن به واجبات شرعی مثل نماز و خمس و زکات و توسل به ائمه (ع) و زیارت آنان و دعا کردن با شرایط که مانع قضای الهی است ممکن است خداوند متعال مردم را مورد رحمت خود قرار بدهد و از آنان رفع بلا کند.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
لازم است همه از گناهان خود استغفار کنند و به درگاه الهی روی آورند تا مستحق رحمت الهی شوند.
حضرت آیه الله سیستانی:
صدقه برای رفع بلا مفید است ولی جلوگیری از ضایعات راههای مخصوص دارد که باید مسئولین متعهد شوند.
پوشیدن لباس هایی که تبلیغ فرهنگ بیگانه است
سؤال: نظر جنابعالی در مورد پوشیدن لباس هایی که عکس یا علامت مربوط به کشورهای غربی روی آن نقش بسته چیست؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
استفاده از این گونه لباس ها که ترویج فرهنگ غیرمسلمین مهاجم بر مسلمین است، اشکال دارد. (نقل از مجله نصیحت شماره 149)
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
بهتر است از این نوع لباس ها استفاده نکنند.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
مسلمین از این گونه لباس ها استفاده نکنند.
حضرت آیه الله تبریزی:
بر مؤمن سزاوار نیست لباسی بپوشد که او را از زیّ مؤمنین خارج کند.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
هرگاه سبب ترویج فرهنگ بیگانگان گردد اشکال دارد.
پوشش کراوات و پاپیون
سؤال: بعضاً مشاهده می شود که بعضی از افراد در مجالس عقد و عروسی و عده ای در انظار عمومی اقدام به نصب کراوات و پاپیون بر روی پیراهن خود می نمایند، حکم شرعی استفاده از لوازم مذکور چیست؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
بستن کراوات و پاپیون چون تقلید و ترویج از فرهنگ مهاجم غیر مسلمین است جایز نیست. (مجله نصیحت شماره 154)
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
کراوات و پاپیون شعار کفار است و مسلمین نباید از آنها استفاده کنند.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
با توجه به اینکه کراوات و پاپیون در محیط ما ترویج فرهنگ بیگانه محسوب می شود، استفاده از آن اشکال دارد.
حضرت آیه الله تبریزی:
برای مؤمن سزاوار نیست لباسی بپوشد که او را از زیّ مؤمنین خارج کند.
حضرت آیه الله بهجت:
خلاف احتیاط است.
پوشش مردان
سؤال: پوشیدن لباس آستین کوتاه، تنگ و چسبان، یا بدن نما توسط مردان در محیط هایی که زنان و مردان به صورت مشترک مشغول کار هستند، از نظر اخلاقی و حفظ عفت عمومی چه صورت دارد؟
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
مناسب اخلاق اسلامی نیست.
حضرت آیه الله تبریزی:
پوشیدن لباسی که موجب تحریک شهوت بر حرام نسبت به خود شخص یا دیگری باشد اشکال دارد بلکه جایز نیست.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
بسیار مذموم و قبیح است.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
اشکال دارد.
حضرت آیه الله سیستانی:
اگـر به قصـد واداشتـن زنـان به نگاه نامشـروع باشد حرام است؛ سزاوار مؤمن نمی باشد.
حضرت آیه الله بهجت:
هرچه سبب فتنه و فساد باشد اشکال دارد و اختلاط زن و مرد جایز نیست.
پوشیدن طلای سفید و پلاتین جهت مردان
سؤال: پوشیدن طلای سفید و پلاتین برای مردان چگونه است؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
اگر طلاست که بر اثر مخلوط کردن ماده ای رنگ آن سفید شده است حرام است. ولی اگر پلاتین است یا عنصر طلا در آن به قدری کم است که عرفاً به آن طلا نمی گویند مانع ندارد.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
ظاهراً پلاتین غیر از طلای سفید است، لذا پلاتین برای مردان حلال است اگرچه طلای سفید حرام است. (جامع المسائل 1/251)
حضرت آیه الله بهجت:
اگر از جنس طلا نباشد مانع ندارد.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
زینت به طلای سفید برای مردان جایز نیست ولی پلاتین که فلز دیگری است اشکال ندارد.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
اگر طلا باشد جایز نیست و اگر فلز دیگری محسوب شود اشکال ندارد.
حضرت آیه الله تبریزی:
پوشیدن طلا ولو سفید باشد برای مردان جایز نیست، ولی پلاتین که فلز دیگر است مانعی ندارد.
پوشاندن صورت و دست ها از نامحرم
سـؤال: در صورتی که زن می داند مـرد نامحرم به قصد لذت به صورت و دست های معمولی زینت نشده او نگاه می کند در این فرض پوشاندن صورت و دست ها لازم است یا نه؟
حضرت آیه الله خامنه ای:
در فرض مذکور باید حتی وجه و کفین خود را هم بپوشاند.
حضرت آیه الله بهجت:
پوشاندن دست و صورت مطلقاً بنابر احتیاط لازم است.
حضرت آیه الله تبریزی:
بلی در این صورت بنابر احتیاط پوشاندن لازم است.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
دست و صورت بنابر احتیاط واجب باید پوشیده شود. (جامع الاحکام 2/165)
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی: بلی پوشاندن آن لازم است.
مسئولیت والدین در مقابل فرزندان
سـؤال: بـرخی از والـدین نسبت به انجـام عبـادات فـرزندان اهتمام نمی ورزند و حتی چـون خـود مقید به انجـام عبـادات نیستند، از عبادت فـرزندان ممانعت می کنند، یا شاهد روابط نامشروع دختران و پسرانشان با نامحرمان (دوستی آنها) هستند و برخوردی نمی کنند، وظیفه فرزندان در قبال والدین و اطاعت از آنها چیست؟ و مسئولیت این گونه والدین چگونه است؟
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
همه وظیفه دارند طبق شرایط و مراحل امر به معروف و نهی از منکر عمل کنند وظیفه پدر و مادر در این امر اهمّ است.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
اطاعت از والدین در معصیت خدا جایز نیست.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
فرزندان صالح باید وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را در مقابل پدران و مادران انجام دهند، همان گونه که پدران و مادران وظیفه دارند فرزندان خود را امر به معروف و نهی از منکر کنند.
حضرت آیه الله بهجت:
اطاعت والـدین در حـرام جـایز نیست و در غیـر آن واجب نیست بلکه ایذاء حرام است.
حضرت آیه الله تبریزی:
فرزندان باید به وظایف شرعی خود عمل کنند و اطاعت در معصیت جایز نیست و پدر و مادر را باید امر به معروف یا نهی از منکر کنند و پدر و مادر نسبت به فرزندان خود مسئولند.
حضرت آیه الله سیستانی:
باید والدین آن ها را امر به معروف و نهی از منکر کنند و اما اطاعت فرزندان فی حذ ذاته واجب نیست بلکه باید موجبات اذیت والدین را اگر منشأ آن شفقت بر فرزند است فراهم نسازد.
وظیفه مادران در مقابل دختران
سؤال: برخی از مادران فرزندان دختر خود را که به حد بلوغ شرعی نرسیده اند با سر و پـای برهنه در خیـابان ها و مجالس در حضور نامحرمان می آورند مستـدعیست وظیفـه ی والـدین را در قبـال فـرزنـدان خـود بیـان فـرموده و این بی اعتنایی چه صورت دارد؟
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
بر پدر و مادر است که فرزندان خود را با آداب و رسوم اسلامی و وظایف شرعی آشنا کنند و چنانچه موارد مذکور موجب تهییج و مفسده شود اگرچه بچه ممیز نباشد باید آنان را بپوشانند و حفظ کنند تا جامعه آلوده و بی بند و بار نشود.
حضرت آیه الله سیستانی:
بر غیر بالغ پوشیدن واجب نیست ولی پدر و مادر لازم است که فرزند خود را به رعایت آداب و شئون اسلامی وادار نمایند و در تربیت صحیح شرعی آنان بکوشند.
حضرت آیه الله بهجت:
تمرین اطفال بر وظایف شرعیه به عهده والدین است.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی:
کار صحیحی نیست و والدین موظفند دختر را از کودکی به رعایت حجاب و گریز از نامحرم عادت دهند و اگر در این امر مسامحه کنند و دختر را نسبت به نامحرم بی تفاوت نمایند شریک در معاصی دختر هستند در حدیث وارد شده که در مجلسی که حضرت رضا (ع) تشریف داشتند و عده ای نیز حضور داشتند دختربچه ای وارد شد حضار در مجلس یکی یکی دختر را مورد نوازش قرار دادند تا رسید به حضرت رضا (ع)، آن حضرت از سن دختر سؤال کردند گفته شد پنج سال حضرت دختر را از خود دور کرد و رفتاری که دیگران کرده بودند ننمودند و اعمال آن بزرگوار باید برای زن مسلمان سرمشق باشد.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
بر پدر و مادر لازم است فرزندان خود را به مسائل اسلامی از زمان طفولیت آشنا کنند.
حضرت آیه الله تبریزی:
پوشش بر دختران نابالغ واجب نیست لکن وظیفه والدین است که دخترانشان را به پوشش اسلامی دعوت دهند و فرزندانشان را با احکام اسلامی تربیت نمایند.
رعایت آداب عفت در مورد کودکان
سؤال: برخی از والدین پسربچه های خود را بدون شلوار و پوشش مناسب بیرون می آورند و معتقدند اشکالی ندارد خواهشمند است در این رابطه راهنمایی فرمایید.
حضرت آیه الله فاضل لنکرانی:
شایسته نیست که مؤمنین کودکان خود را با پوشش های نامناسب بیرون ببرند، بلکه موظفند در تربیت آنها تلاش کنند.
حضرت آیه الله مکارم شیرازی:
رعایت آداب عفت حتی در بچه های کوچک کار بسیار خوبی است.
حضرت آیه الله بهجت:
بچه غیر مکلف و ممیز، والدین او را بپوشانند.
حضرت آیه الله صافی گلپایگانی: با توجه به اینکه والدین موظفند اطفال را به آداب و سنن اسلامی تربیت کنند و این گونه امور که اطفال را بی مبالات می کند، اشکال دارد
